W ostatnim czasie coraz więcej osób używa skrótu NGO. Stosowany jest np. w kontekście działań charytatywnych, społecznych czy ekologicznych. Co właściwie kryje się pod tą nazwą, jak funkcjonują i w czyim interesie działają takie organizacje?
Czym jest NGO?
NGO to skrót od angielskiego terminu Non – Government Organization, co można przetłumaczyć jako Organizacja Pozarządowa. Są to organizacje powołane przez osoby prywatne do realizacji określonych celów. Cechą łączącą NGO jest działanie na rzecz szeroko pojętej pomocy, reprezentowania interesów, zaspokajaniu potrzeb oraz zapobieganiu i rozwiązywaniu różnych problemów. Organizacje takie nie mogą także osiągać zysków, więc zgromadzone środki są wydawane jedynie w ściśle określony sposób. NGO może działać na terenie jednego kraju, jak i w kilku jednocześnie, jednak odbywa się to na podstawie umów cywilnoprawnych, w sposób niezależny od rządów tych państw.
Jakie są cele działania NGO?
Nie ma jednej definicji celów, dla których może zostać powołana organizacja pozarządowa. Ustawodawca jako przykłady przywołuje działania związane z pomocą społeczną, kulturą i sztuką, sportem, ochroną zdrowia, edukacją, ekologią, rozwojem gospodarczym, wychowaniem młodzieży oraz konserwacją zabytków. Wyznaczony cel powinien być także zgodny z interesem Polski oraz użyteczny z powodów gospodarczych lub społecznych. Istotną kwestią jest także publiczny charakter działań – nie mogą być one prowadzone np. wyłącznie na rzecz jednej osoby lub rodziny. Organizacje pozarządowe zajmują się także prowadzeniem badań naukowych, np. w zakresie socjologii.
Kto finansuje NGO?
Organizacje pozarządowe mogą wybierać różne rodzaje finansowania. Zalicza się do nich:
- Dotacje – to jedna z popularniejszych metod finansowania organizacji pozarządowych. Dotacja to bezzwrotne przekazanie określonej sumy, często z zaznaczeniem konkretnego celu, na który ma zostać przeznaczona. Dotacji mogą udzielać zarówno organy administracyjne i Unia Europejska, jak i inne instytucje oraz prywatne firmy.
- Odpłatna działalność organizacji – organizacje pozarządowe mogą świadczyć także odpłatne usługi, które zasilają ich konto. Może to być np. prowadzenie warsztatów, sprzedaż przedmiotów pochodzących z darowizn lub wytworzonych przez osoby niepełnosprawne, lub wykluczone społecznie.
- Składki członkowskie – w zależności od typu organizacji, jej członkowie mogą być zobowiązani do opłacania składek. Ich wysokość oraz sposób zbierania określany jest w statucie organizacji.
- Zbiórki – organizacje często prowadzą zbiórki na konkretny cel lub na działania statutowe. Zbiórka może się odbywać jedynie w miejscach publicznych i polega na przekazywaniu gotówki lub darów rzeczowych.
- Darowizny pieniężne i dary rzeczowe – to jeden z popularniejszych sposobów pozyskiwania środków przez NGO, polega na przekazywaniu przez osoby prywatne, firmy lub organizacje środków finansowych, lub rzeczowych. W odróżnieniu od zbiórki darowizna nie wymaga osobistego uczestnictwa w przekazaniu środków, może się to odbywać np. za pośrednictwem przelewu na konto.
- Sponsoring – polega na przekazywaniu środków pieniężnych lub rzeczowych na rzecz NGO, jednak wymaga wykonywania w zamian pewnych działań. Zakres tych działań ustalany jest między fundacją a sponsorem. Może to być np. umieszczenie logo firmy będącej sponsorem na stronie internetowej organizacji.
- Aukcje, loterie i sms-y – to również sposoby na zdobywanie przez organizację środków.
Na co NGO może wydawać pieniądze?
Wydatkowanie środków przez NGO jest ściśle regulowane przez prawo. Pieniądze mogą być wydawane bezpośrednio na realizację celów. Mogą również być przeznaczone na pokrycie kosztów, które są niezbędne, aby organizacja mogła funkcjonować – np. koszty lokalu, mediów, pracowników itp. Wszystkie wydatki organizacji muszą być należycie udokumentowane i podlegają kontroli.
Jak widać, organizacje pozarządowe są z założenia pożyteczne i mogą pomagać w rozwiązywaniu różnych problemów. Ich działalność jest ściśle monitorowana, dlatego mogą budzić zaufanie. Jednak jeśli chcemy wspomóc jedną z nich, warto zapoznać się z jej statutem, aby uniknąć ewentualnych nieporozumień związanych np. z obowiązkowymi składkami czy innymi działaniami organizacji.